Czym są kategorie geotechniczne?

Kategoria geotechniczna to formalna klasyfikacja każdego projektowanego obiektu budowlanego, wynikająca z prawa budowlanego. Mówiąc najprościej, jest to wskaźnik stopnia skomplikowania inwestycji pod kątem gruntowym. Oczywiście, budynek nie jest przypisywany do danej kategorii „wedle życzenia”. Ostateczny przydział zależy od szczegółowych wytycznych. Projektant ustala kategorię, biorąc pod uwagę konstrukcję i charakter obiektu oraz warunki gruntowe.

Przypisanie budynku do odpowiedniej kategorii geotechnicznej, wyznacza zakres badań geologicznych i liczbę dokumentów, które trzeba przygotować przed rozpoczęciem budowy. Im wyższa kategoria, tym większe ryzyko inżynieryjne. To z kolei oznacza bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące rozpoznania podłoża.

Warunki gruntowe – co kryje się pod powierzchnią działki?

Aby poprawnie ustalić kategorię geotechniczną budynku, projektant musi najpierw określić, z jakim typem podłoża mamy do czynienia. Przepisy prawa budowlanego dzielą warunki gruntowe na trzy stopnie, oznaczające poziom skomplikowania. Dla inwestora i wykonawcy robót ziemnych, każdy z nich oznacza zupełnie inny scenariusz pracy.

1. Proste warunki gruntowe

To sytuacja, o której marzy każdy inwestor. Umożliwiają budowę praktycznie dowolnego obiektu. Te warunki występują wtedy, gdy warstwy gruntu są jednorodne pod względem genetycznym i litologicznym. Cechą charakterystyczną jest brak gruntów słabonośnych i brak nasypów niekontrolowanych. Ponadto zwierciadło wód gruntowych znajduje się bezpiecznie poniżej poziomu, na którym planowo mają powstać fundamenty. To oznacza, że roboty ziemne w takich warunkach są szybkie, przewidywalne kosztowo i nie wymagają specjalistycznych zabiegów.

2. Złożone warunki gruntowe

Tutaj mamy styczność z geologicznym „przekładańcem”. Warstwy gruntu są niejednorodne i zmienne. W podłożu mogą zatem występować grunty słabonośne lub nasypy niekontrolowane, które trzeba usunąć lub ustabilizować. Poza tym wody gruntowe mogą znajdować się powyżej poziomu posadowienia. W takiej sytuacji wykonawca robót ziemnych musi być przygotowany na odpompowywanie wody z wykopu, a także ewentualną wymianę lub wzmocnienie gruntu.

3. Skomplikowane warunki gruntowe

To kategoria „wysokiego ryzyka”, która występuje w specyficznych lokalizacjach. Bardzo często są to tereny objęte szkodami górniczymi albo obszary, gdzie występują osuwiska i leje krasowe. Skomplikowane warunki gruntowe dotyczą również terenów w deltach rzek i obszarów morskich. W tej grupie wyszczególniamy również grunty ekspansywne i zapadowe. Budowa w takim terenie wymaga zaawansowanej inżynierii, często specjalistycznych narzędzi i ciągłego monitoringu geologicznego.

Trzy kategorie geotechniczne – gdzie znajduje się Twój budynek?

Ostateczną kategorię ustala projektant obiektu budowlanego. Pod uwagę bierze się badania geotechniczne, konstrukcję budynku oraz stopień skomplikowania warunków gruntowych. W rezultacie budowa zwykłego domu jednorodzinnego, może być zaliczona do wyższej kategorii geotechnicznej, jeśli warunki gruntowe zostaną uznane za skomplikowane. Wszelkie sprawy w tej kwestii reguluje Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. Dotyczy ono: „ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych”. Sprawdźmy teraz 3 kategorie geotechniczne obiektów. Zobaczmy, w której grupie znajduje się budynek, na którym Ci zależy!

Pierwsza kategoria geotechniczna

To najniższy stopień skomplikowania. Trafiają tu niewielkie obiekty o prostej konstrukcji, które zostaną wybudowane w prostych warunkach gruntowych. W tym przypadku do zapewnienia bezpieczeństwa wystarczy zazwyczaj doświadczenie wykonawcy i jakościowe badania.

W pierwszej kategorii geotechnicznej znajdują się m.in.:

• budynki mieszkalne i gospodarcze jednokondygnacyjne lub dwukondygnacyjne,
• domy jednorodzinne (parterowe i piętrowe), ale bez piwnicy,
• nasypy budowlane do 3 metrów,
• wykopy płytkie do głębokości 1,2 metra.

Z perspektywy inwestora bardzo ważne jest wyszczególnienie, że w tej kategorii budynki nie mogą być podpiwniczone. Budowa domu z piwnicą, automatycznie jest zaliczana do drugiej kategorii geotechnicznej.

W tym przypadku zwykle wystarczy opinia geotechniczna. Jeśli jednak w trakcie prac okaże się, że warunki gruntowe są złożone, kategoria obiektu ulega zmianie. Wtedy konieczne będzie wykonanie pełnego pakietu: dokumentacji badań podłoża gruntowego, projektu geotechnicznego i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej.

Druga kategoria geotechniczna

To najszersza i najczęściej spotykana grupa. Obejmuje obiekty umieszczone w prostych i złożonych warunkach gruntowych. W tej kategorii niezbędna jest ilościowa ocena danych geotechnicznych i ich precyzyjna analiza. 

W drugiej kategorii geotechnicznej można wskazać m.in.: 

• hale magazynowe na terenie do 1 hektara,
• budynki mieszkalne i biurowe do 10 kondygnacji,
• infrastrukturę podziemną (np. kanalizacja, wodociągi), układaną w wykopach o głębokości powyżej 1,2 metra,
• domy z piwnicą.

Zakres formalności i wymagana dokumentacja zależy od rodzaju gruntu. Jeśli warunki gruntowe są proste, wtedy konieczna jest opinia geotechniczna, dokumentacja badań podłoża gruntowego i projekt geotechniczny. Jeśli natomiast warunki gruntowe są złożone, wówczas trzeba dodatkowo zrealizować dokumentację geologiczno-inżynierską. 

Trzecia kategoria geotechniczna

Trzecia kategoria geotechniczna obejmuje obiekty nietypowe, monumentalne i znacząco wpływające na środowisko. W tej grupie znajdują się także duże obiekty, umieszczone w skomplikowanych warunkach gruntowych.

W trzeciej kategorii geotechnicznej znajdują się m.in.:

• obiekty powyżej 55 metrów w zabudowie miejskiej,
• budynki o wysokości 25-55 metrów z minimum dwiema kondygnacjami podziemnymi lub posadowieniem głębszym niż 5 metrów poniżej poziomu terenu,
• infrastruktura krytyczna (np. rafinerie, zakłady chemiczne),
• obiekty zabytkowe.

Tutaj nie ma miejsca na kompromisy. Inwestor musi dostarczyć pełen komplet dokumentów: opinię geotechniczną, dokumentację badań podłoża gruntowego, projekt geotechniczny i dokumentację geologiczno-inżynierską. Co więcej, wymagany jest rozszerzony program badań, obejmujący m.in. specjalistyczne badania wytrzymałościowo-odkształceniowe gruntu. 

Nie oszczędzaj na wiedzy – wybierz doświadczonego wykonawcę

Geologia nie wybacza błędów. Źle rozpoznana kategoria geotechniczna lub oparcie projektu dużej inwestycji na szczątkowej opinii to prosta droga do katastrofy budowlanej. Od pękających ścian, przez osiadające posadzki, aż po zawalenie się skarp wykopu – to tylko przykład, dokąd może prowadzić oszczędność na wiedzy. 

W naszym przedsiębiorstwie budowlanym Miazga nie jesteśmy tylko wykonawcami robót ziemnych. Pełnimy funkcję partnerów, którzy dzielą się doświadczeniem i potrafią czytać dokumentację geotechniczną. Zanim więc wbijemy pierwszą łyżkę koparki w ziemię, analizujemy warunki, aby dobrać odpowiednią technologię wykopu i zabezpieczeń.

Potrzebujesz wykonawcy, który rozumie geologię i wagę poszczególnych danych. Pomożemy Ci ocenić wyzwania i zaplanować roboty ziemne w taki sposób, aby grunt pod Twoim biznesem był zawsze stabilny.